Bilim insanları, enerji yatırımları için Marmara Bölgesindeki varlıkları inkâr edilen Akdeniz Fokuna yönelik tehditleri Çanakkale’de konuşacak
Doğu Eroğlu (24 Mart 2015 BirGün Gazetesi)
İstanbul’un enerji gereksinimini karşılamak için planlanan termik santralların işgaline uğrayan Marmara Bölgesinde yaşamları tehlikeye giren Akdeniz fokları için bilim insanları 14-15 Nisan tarihlerinde Çanakkale’de bir araya geliyor. Çalıştayda, daha önce termik santralların planlama süreçlerinde varlıkları görmezden gelinen, Balıkesir-Çanakkale Planlama Bölgesi 1/100 bin Ölçekli Çevre Düzeni Planından çıkartılan Akdeniz foku yaşam alanları için alınabilecek tedbirler görüşülecek. Yaşamlarını sürdürebilmek için hem mağaralarında hem de sularda rahatsız edilmemeleri gereken Akdeniz fokları, Marmara Bölgesi kıyı şeridine planlanan onlarca termik santralın inşa edilmesi halinde gidecek bir adresleri olmamasına karşın göç etmek zorunda kalacak. Uzmanlar bu göçün Türkiye kıyılarında yaşayan Akdeniz foku nüfusunun büyük çoğunluğunun yok olmasına sebep olacağı görüşünde.
Tedbirler konuşulacak
Kuzey Ege ve Marmara Denizinde Akdeniz Fokunun Güncel Durumu ve Tehditler Çalıştayı, 14-15 Nisan tarihlerinde Çanakkale’de düzenlenecek. Odağında planlanan enerji yatırımlarıyla tehlike altına giren Akdeniz fokunun bulunacağı çalıştay, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Deniz Bilimleri Enstitüsü ile Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknoloji Fakültesi işbirliğiyle gerçekleştirilecek. Çalıştayda Akdeniz foku araştırmacıları deneyimlerini aktaracak, Akdeniz fokunun ölüm nedenleriyle ilgili karşılaştırmalı örneklerse masaya yatırılacak. Öte yandan kıyı habitatlarının geliştirilecek yönetim planları yoluyla nasıl korunabileceği, balıkçılığın Akdeniz foklarına olan etkileri de çalıştayda değerlendirilecek. Bilim insanlarına ek olarak, öğrencilerin, sivil toplum kuruluşları temsilcilerinin ve yerel balıkçıların da katılması beklenen çalıştayda, Akdeniz fokları hakkında çalışma yürüten ve bir şekilde fokların yaşamlarına dokunan grupların ortaklaşarak koruma tedbirleri için ortak çalışma yürütmesinin yolları aranacak.
Termik santrallar hızlanıyor
Deniz biyoloğu ve çalıştayın düzenleyicilerinden Dr. Özgür Emek İnanmaz, çalıştayın gündemiyle ilgili BirGün’e konuştu. Özellikle bölgedeki termik santral yapılaşmasının çok hızlı biçimde ilerlediğinin altını çizen İnanmaz, “Mevcut termik santral inşaatları dışında yenileri için de ruhsatlar alınmaya çalışılıyor. Fokların Marmara Denizindeki son yaşam alanları bu yüzden tehlike altında. Bu süreçte biz bilim insanları olarak buradaki doğal fok yaşam alanlarının tespiti, izlenmesi ve korunması için bilimsel gereksinimleri tartışmak ve paylaşmak için bu çalıştayda bir araya geliyoruz” açıklamasını yaptı.
Cengiz ‘sıfırlamak’ istemişti
Marmara Denizindeki Akdeniz foklarının, bölgeye planlanan enerji yatırımlarıyla gündeme gelmişti. İlk olarak Cengiz Holdingin Çanakkale Karabiga’da kurmak istediği termik santral yatırımı için fokların varlığı kamuoyundan gizlenmek istenmişti. Hakkında verilen Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Olumlu kararları iki defa iptal edilen Cenal Termik Santralı için üçüncü defa ÇED Raporu hazırlandığı sırada resmi kurumlar, santralın kurulacağı alanda Akdeniz fokunun yaşadığını belirtmişti. Buna karşın hazırlanan ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından onaylanan raporda geçen “Proje sahası ve çevresinde Bern Sözleşmesi gereği koruma altına alınmış alan bulunmamaktadır” dendi ve foklar kamuoyundan gizlendi. Daha sonra Cenal Termik Santralının kurulmak istediği bölgede, denizdeki mağaralarda yaşayan Akdeniz fokları Sualtı Araştırmaları Derneği Akdeniz Foku Araştırma Grubu tarafından fotoğraf ve video kayıtlarıyla belgelendi.
Plandaki foklar kayboldu
Enerji yatırımları sebebiyle fokları kamuoyundan gizleme girişimlerinin bir diğeriyse Balıkesir-Çanakkale Planlama Bölgesi 1/100 bin Ölçekli Çevre Düzeni Planının onaylanmasında yaşandı. Bölgedeki termik santrallara ilişkin idari süreçler sırasında da gizlenmeye çalışan foklar, 2014’te onaylanan planın askı süresinin ardından yapılan revizyonda plandan çıkartılmıştı. Planda Biga’ açıklarında yer alan ve bölgede Akdeniz foklarının yaşadığını gösterir simge, revizyonla birlikte plandan silinmişti.