Dev nükleer santral tesisini küçük projelere bölerek ÇED raporu almaya çalışan Rosatom’a, vatandaşların bilgi edinme hakkını önleyen Çevre ve Şehircilik Bakanlığı destek oluyor

Doğu Eroğlu (26 Ekim 2013 BirGün Gazetesi)

İnşaat çalışmalarının başlayabilmesi için zorunlu olan “ÇED (Çevresel Etki Değerlendirmesi) olumlu” kararını alması sıkıntıya giren Akkuyu Nükleer Güç Santrali, dev nükleer santral tesisini daha küçük projelere bölerek Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na taşıyor. Bakanlık ise bilgi edinme hakkını kullanmak isteyen vatandaşlara engel olup Rus Rosatom şirketinin bu planına destek veriyor.

Taşocağıyla başladı

Akkuyu Nükleer Güç Santrali’ni (NGS) inşa edecek Rosatom, 11 Ocak 2013’te santral alanı yakınlarındaki taş ocağı hakkında Mersin Valiliği İl Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü’ne başvurdu. Taş ocağının günlük üretim kapasitesinin 195 ton olduğunu ileri süren Rosatom, üretim hacminin ÇED Yönetmeliği’nde belirtilen günlük 200 tonluk limitin altında olduğunu belirterek, tesisin ÇED kapsamı dışında bırakılmasını talep etti. Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü 1 Şubat 2013’teki yanıtında, “Akkuyu Taş Ocağı, Kırma-Eleme ve Depolama Tesisi” hakkında “ÇED Gerekli Değildir” kararı alındığını Rosatom’a bildirdi. Böylece taş ocağı, entegre projelerin tek bir ÇED kapsamında incelenmesini zorunlu kılan yönetmelik maddesine karşın, ÇED kapsamından çıkartılmış oldu. Çevresel Etki Değerlendirmesi Yönetmeliği’nin 25’nci maddesinde, birden fazla projeyi kapsayan entegre bir projenin planlandığı hallerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na entegre projenin tüm unsurlarını içeren tek bir ÇED başvurusu yapılması öngörülüyor.

İtiraz mahkemeden döndü

Mersinliler, ÇED Yönetmeliği’nde entegre tesislerle ilgili açıkça belirtilen hükümlere karşın, taş ocağının ÇED kapsamı dışında bırakılması üzerine Mersinliler, “ÇED gerekli değildir” kararının yürütmesinin durdurulması istemiyle yargıya başvurdular. Başvuruyu değerlendiren Mersin 1. İdare Mahkemesi, yargıya başvuran Mersinliler ile başvuruya konu karar arasında bir menfaat ilişkisi bulunmadığını ileri sürerek davanın ehliyet yönünden reddine karar verdi.

‘Tek kopya var, veremeyiz!’

Davanın görüşülmemesi üzerine Mersinli çevre mühendisi Yılmaz Kilim bilgi edinme hakkını kullanarak, taş ocağı tesisi hakkında Rosatom tarafından hazırlanan proje tanıtım dosyasını 3 Ekim 2013’te Mersin Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nden istedi. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, proje tanıtım dosyasının yalnızca bir kopyası olduğu gerekçesiyle Kilim’in talebini reddetti. Müdür Vekili İbrahim Ünver imzasıyla 23 Ekim’de Kilim’e tebliğ edilen yanıtta, “Proje tanıtım dosyasının İl Müdürlüğümüz arşivinde yalnızca bir adet asıl örneğinin bulunması nedeniyle tarafınıza verilememektedir” ifadeleri yer aldı.