12 yıldır sivil ölüm yaşayan ve birliğinden firar ettiği gerekçesiyle aranan vicdani retçi Kocaoğlu’na, Avrupa Komisyonu Genişlemeden Sorumlu Komiseri Stefan Füle’den destek geldi

Doğu Eroğlu (24 Ocak 2014 BirGün Gazetesi)

2002’de zorunlu askerlik hizmetine başladıktan sonra, askeriyede yaşadıklarının etkisiyle birliğinden kaçan ve 12 yıldır ‘sivil ölüm’ yaşayan ve pek çok kuruma sıkıntılarını bildiren vicdani retçi Necip Fazıl Kocaoğlu’na, Avrupa Komisyonu Genişlemeden Sorumlu Komiseri Stefan Füle’den yanıt geldi. Yaşadığı sıkıntıları Başbakanlık İletişim Merkezi, Avrupa Birliği ve Avrupa Komisyonu’nun çeşitli makamlarına bildiren Kocaoğlu’na Füle’nin ofisinden verilen yanıtta, Türkiye’nin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin vicdani retle ilgili verdiği kararların uygulanması için girişimlerde bulunulacağı belirtildi. Milli Savunma Bakanlığı’ndan Kocaoğlu’na gönderilen cevap yazısında ise vicdani retçi olmanın askerlik yapmamak için geçerli bir sebep olmadığı belirtildi.

Füle: ‘Takipteyiz’ 

Yıllardır yaşadığı sivil ölüm halini yetkililere bildiren vicdani retçi Kocaoğlu’na yanıt beklenmeyen bir makamdan geldi. Avrupa Komisyonu Genişlemeden Sorumlu Komiseri Stefan Füle’nin ofisi adına Kocaoğlu’na bir mektup ileten Avrupa Komisyonu yetkilisi Jean-Christophe Filori, Kocaoğlu’nun yaşadıklarından duyduğu üzüntüyü bildirdi ve Türkiye’nin vicdan hürriyeti konusunda gerekli adımları atması gerektiğini kaydetti. Füle’nin ofisinden yollanan mektupta şu ifadelere yer verildi: “Sayın Kocaoğlu, yaşadığınız durumun farkında olan Komisyon size üzüntülerini bildirir. 2013 Türkiye İlerleme Raporu’nda belirtildiği gibi, Türkiye’de vicdani retçilerin yasal statüsüyle ilgili herhangi bir gelişme kaydedilmemiştir. Avrupa Komisyonu, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin dini veya diğer sebeplerden ötürü zorunlu askerlik yapmak istemeyen vicdani retçilerle ilgili kararlarını onaylamaktadır. Türkiye, ilgili bir yasal altyapı kurarak bu kararların gereklerini hukuk sistemine eklemelidir. Durumunuzu izlemeye ve Türkiye’deki retçilerin vicdan hürriyetlerinin sağlanması için önlemler alınması için çalışmalar yürütmeye devam edeceğiz.”

Bakanlık vicdani reddi tanımadı

Füle’nin ofisinden gelen yanıt, Türkiye’de vicdani ret hakkının tanınması gerekliliğinin altını çizerken, Milli Savunma Bakanlığı ise Kocaoğlu’na gönderdiği cevap metninde vicdani ret hakkının yok hükmünde olduğunu belirtti. Bakanlık yetkilileri, Anayasa ve 1111 Sayılı Askerlik Kanunu’nda yer alan maddelerden hatırlatarak Kocaoğlu’na, “Başvurunuzda bahsetmiş olduğunuz nedenlerden dolayı vatan hizmetinden muafiyet söz konusu olmamakla birlikte askerlik hizmetinin başvurunuzda belirttiğiniz şekilde gerçekleştirilmesi de mümkün değildir” yanıtını verdiler. Kocaoğlu’na yanıt veren Askere Alma Daire Başkanlığı yetkilisi, idari ve hukuki durumlarla karşılaşmaması için Kocaoğlu’na en yakınındaki askerlik şubesine gitmesi tavsiyesinde bulundu.

Kocaoğlu’nun ‘sivil ölümü’

Kocaoğlu 2002’de İzmir’de zorunlu askerlik yapmak üzere askeri birliğe katıldı. Önce İzmir’deki acemi birliğinde, daha sonra Erzurum Oltu’daki usta birliğinde darp edilen ve emirleri yerine getiremediği gerekçesiyle angarya işlere koşulan Kocaoğlu, askerlik hizmetinin tamamlanmasına 7 ay kala firar edip ailesinin yanına gitti. Kışlaya geri dönmesinin ardından cezaevine gönderilen Kocaoğlu, burada bir süre tutulduktan sonra yeniden birliğine gönderildi. Bir süre kışlada kaldıktan sonra Kocaoğlu yeniden birliğinden kaçtı ve hiç dışarı çıkmadan evde yaşamaya başladı. Kaldığı evde yakalanıp jandarma tarafından 20 gün boyunca elleri kelepçeli olarak çeşitli illerde dolaştırılan Kocaoğlu, Kars Sarıkamış Askeri Cezaevine konuldu. 24 gün tutuklu kalıp tahliye edilmesinin ardından, bir buçuk yıl boyunca Kocaoğlu birliğine teslim olmadı. Firari olduğu gerekçesiyle yeniden yakalanan Kocaoğlu, bu defa Kayseri Komando Tugayı Askeri Cezaevi’ne götürüldü ve burada işkence gördü. Burada ölüm orucuna başlayan Kocaoğlu Sivas Temeltepe Askeri Cezaevi’ne gönderildi. Tutukluluğu ardından birliğine götürülen Kocaoğlu yeniden kaçtı ve iki yıl saklanarak yaşadı. Aynı dönemde vicdani ret hakkından haberdar olan Kocaoğlu, yeniden yakalandığında bir dilekçe yazarak askeri yetkililere vicdani retçi olduğunu bildirdi. Kocaoğlu askeri cezaevinden serbest kalışından, yani 2007 Mayıs ayından beri hala “firari” statüsünde.