Son bir ayda Amasra’da işlettiği kömür madeninde iki maden emekçisi iş cinayetinde ölen Hattat Holdingin madenleri göstermelik işlettiği, Amasra’daki termik santralda ithal kömür kullanılacağı belirtiliyor

Doğu Eroğlu (26 Eylül 2014 BirGün Gazetesi)

Hattat Holdingin Bartın’ın Amasra ilçesine kurmak istediği HEMA Termik Santralının Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) Raporunu ve bölgedeki kömür madenlerini BirGün için inceleyen Maden Mühendisleri Odası, termik santralda yakılmak üzere çıkarılmak istenen kömürün enerji üretimi için yetmeyeceğinin, raporun yanıltıcı bilgilerle dolu olduğunun altını çizdi. Maden Mühendisleri Odasının değerlendirmesi, önce bölgedeki maden sahasını rödovans anlaşmasıyla alan, sonrasındaysa sahip olduğu madeni işaret ederek termik santral kurmak için Çevre ve Şehircilik Bakanlığına başvuran Hattat Holdingin, santralda ithal kömür kullanacağını ve aslında madeni işletmeye niyetli olmadığını ortaya koydu. Uzmanların raporu, işçi sağlığı ve iş güvenliği tedbirleri alınmadığı için Amasra-B kömür sahasında ölen 9 işçinin, göstermelik madencilik faaliyetleri yüzünden can verdiğini gösteriyor. 8 yıldır işletme hakkı Hattat Holdingde olan Amasra-B kömür sahasından henüz bir avuç kömür bile çıkartılmadı.

Maden termik santrale bahane oldu

Amasra’da Gömü ve Tarlaağzı Köyleri arasında bulunan Amasra-B taş kömürü sahası yakınında, “bölgedeki kömür rezervlerini kullanmak üzere” başvuru yapılarak kurulmak istenen termik santralın ithal kömür kullanacağı Maden Mühendisleri Odasının yaptığı incelemeyle ortaya çıktı. Türkiye Taş Kömürü Kurumuna (TTK) bağlı Amasra-B sahası, 15 Nisan 2005’te yapılan rödovans sözleşmesiyle Hattat Holdinge bağlı HEMA Endüstri A.Ş.’ye devredildi. 20 yılda 56 milyon ton kömür üretilmesi karşılığı TTK’ya 400 milyon TL rödovans bedeli ödenmesini gerektiren sözleşme gereği yer teslimi Mayıs 2006’da yapıldı. Rödovans sözleşmesinin imzalanmasının üzerinden çok geçmeden, HEMA A.Ş. ile Batı Karadeniz Elektrik Üretim A.Ş., Gömü ve Tarlaağzı köyleri yakınlarındaki kömür rezervlerinden temin edilecek kömürle enerji üretecek termik güç santralları için başvuruda bulundu. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından hala değerlendirilmekte olan başvuruda, santralda yerel kömür kaynaklarının kullanılacağına vurgu yapıldı.

Rapordakinin dört katı kömür gerek

Maden Mühendisleri Odası uzmanlarının HEMA Termik Santralı ÇED Raporundaki ilk tespiti, kullanılacak kömür miktarının düşük gösterilmesi oldu. ÇED Raporunda yılda 4 milyon ton kömür tüketeceği ileri sürülürken, uzmanlar rapordaki oyuna şu ifadelerle dikkat çekti: “Kömürlerin kalorifik değerinin 5 bin 600 kcal/kg olacağı belirtiliyor. Bu değer lavelenmiş, lavvar işlemine tabi tutulmuş kömürün değeridir. Amasra’da madenden çıkacak tüvenan kömürün kalorifik değeri 3 bin kcal/kg’dır.” Kalori hesabının yanlış olduğunu vurgulayan uzmanlar, 2650 Mw kurulu güçlü santralın günde 44 bin ton, yılda ise yaklaşık 16 milyon ton tüvenan kömür yakılacağını hesapladılar.

13 milyon ton kömür ithal edilecek

Amasra-B sahasındaki kömür damarlarının jeolojik ve tektonik yapısını inceleyen Maden Mühendisleri Odası, bölgedeki günlük maksimum üretimin 2 bin 500 ila 3 bin ton, yıllık üretiminse yaklaşık 1 milyon ton civarında olabileceğini belirledi. Damar yapısının tam mekanize kazı üretimine elverişli olmadığına dikkati çeken uzmanlar, “ÇED Raporunda HEMA A.Ş. tarafından üretilecek kömürün santralda kullanılacağı belirtilmektedir. Aradaki bu kadar büyük farkın kapatılması için ithal edilecek kömürün kullanılacağı aşikârdır. Ayrıca TTK ile imzalanan rödovans sözleşmesine göre Amasra ocaklarından üreteceği kömür miktarı yıllık maksimum 3 buçuk milyon tondur. Bu durumda HEMA Endüstri A.Ş. santralda kullanacağı kömürün yaklaşık 13 milyon tonluk kısmını Amasra dışından getirmek zorunda kalacaktır” değerlendirmesini yaptı. Böylelikle santralın yüzde 80 oranda ithal kömüre dayanacağı anlaşıldı.

Kamu yararı nerede?

Termik santralın kömür kaynaklarına yakın olduğunu ifade eden HEMA A.Ş., 26 Aralık 2013’te Orman ve Su İşleri Bakanlığına bağlı Orman Genel Müdürlüğünden, Kamu Yararı ve Zaruret Oluru alarak orman arazisine termik santral yapma hakkı kazandı. Ancak uzmanların raporu, tüm teknik bilgilerin doğru olması halinde bile kömürün ithal edileceğini ortaya koyuyor. Bölgedeki 408 milyon tonluk rezervin yarısının işletilebilir olduğunu, çıkarılabilecek maksimum kömür miktarınınsa 213 milyon ton olduğunu belirten Maden Mühendisleri Odası, 49 yıllığına lisans alacak santralın 780 milyon ton kömüre ihtiyaç duyacağını açıkladı.

Göstermelik madende dokuz can gitti

Hattat Holdingin işlettiği Amasra-B taşkömürü sahasında 27 Ağustos’ta maden işçisi Muammer çetin meydana gelen göçükte yaşamını yitirmiş, 19 Eylül’deyse 13’ü Çinli 15 işçi göçükte mahsur kalmış, olayda yaralanan 8 işçiden biri hayatını kaybetmişti. Daha işletmeye geçmeden 9 işçinin ölüp 43 işçininse yaralandığı madenden şimdiye kadar hiç kömür çıkartılmazken, termik santralın işletmeye geçmesi durumunda da madende göstermelik bir üretim yapılacak. Maden Mühendisleri Odasının raporuna göre, madenden çıkartılan kömür santraldaki enerji üretiminin en fazla yüzde 20’sini karşılayabilecek.