Çanakkale’de Cengiz Holdingin yapmak istediği termik santralın resmi belgelerinde “Bölgede koruma alanı yok” denerek saklanan Akdeniz fokunu ODTÜ’lü bilim insanları 3 ay önce tespit etmiş
Doğu Eroğlu (2 Kasım 2014 BirGün Gazetesi)
Çanakkale’nin Karabiga beldesine kurmak istediği termik santralın idari izinlerini alabilmek için bölgede yaşayan Akdeniz foklarını resmi belgelerde gizleyen ve “Proje sahası ve çevresinde Bern Sözleşmesi gereği koruma altına alınmış alan bulunmamaktadır” diyen Cengiz Holdingin sıfırladığı Akdeniz foklarını ODTÜ’lü araştırmacılar buldu. Bölgede yaşayan Akdeniz foklarına devlet kurumları da dikkati çekmiş, buna karşın foklar hakkında ek önlem talep edilmeksizin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından termik santral hakkında Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Olumlu kararı verilmişti.
Kritik tehlikedeki Akdeniz foku tespit edildi
Karabiga’ya kurulmak istenen Cenal Termik Santralı Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Raporunda, bölgede koruma alanı bulunmadığı ileri sürülerek görmezden gelinen Akdeniz fokunu (Monachus monachus) ODTÜ Deniz Bilimleri Enstitüsünde görev yapan araştırmacılar buldu. ODTÜ’lü araştırmacıların Karabiga’da rastladıkları Akdeniz foklarına ait bulguları, hakemli Zoology in the Middle East dergisinde, 23 Temmuz tarihinde yayınlandı. ODTÜ’lü bilim insanları, Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliğinin hazırladığı Nesli Tükenme Tehlikesi Altında Olan Türlerin Kırmızı Listesine 1996 yılında dâhil edilen ve “Kritik tehlike” olarak tanımlanan Akdeniz fokunun yaşam alanını Karabiga’daki mağaralarda 2014 yılı Nisan ile Haziran ayları arasında yaptıkları araştırmayla tespit etti.
Yavru fok Karabiga’da doğmuş olabilir
Yapılaşma, aşırı avlanma ve kirlilik gibi sebepler dolayısıyla nüfusu azalan türe ait birkaç birey araştırmacılar tarafından çıplak gözle gözlemlendi ve görüntülendi. Marmara kıyılarını Akdeniz foklarının yaşayabileceği olası alanlar için tarayan, bölgedeki balıkçılarla mülakat yapan araştırmacılar, Akdeniz fokunun izine Karabiga’da rastladı. 3 metre boyunda erişkin dişi olduğu tahmin edilen bir bireyle, 1 buçuk metre uzunluğunda ve henüz bir yaşına basmadığı sanılan bir yavru, araştırmacılar tarafından görüntülendi. Araştırmacılara göre, yavru fokların erişkinliğe ulaşmadan önce doğdukları bölgeyi terk etmediği bilgisi ışığında, yavrunun Karabiga’da dünyaya gelmiş olması ihtimali büyük.
‘Termikten vazgeçmeli’
Bölgedeki mağaraları da inceleyen araştırmacılar, fokların mağaralarda yaşamlarını sürdürdüklerine dair kanıtlara ulaştı. Mağaralarda taze yüzgeç izlerine rastlayan bilim insanları, bölgedeki balıkçılara göre sayıları son yıllarda önemli ölçüde azalan fokların korunması için uyarılarda da bulundu. Koruma tedbirlerinin ilk olarak oluşturulacak izleme programıyla başlatılması gerektiğine vurgu yapılırken, Karabiga sularının Akdeniz foku için çok önemli bir bölge olduğu ifade edildi. Makalede şu ifadelere yer verildi: Bölge ekolojik olarak hassas bir yaşam alanı olarak ele alınmalı ve Akdeniz fokları için zararlı olabilecek kalkınma planları gözden geçirilmelidir. Bölgede yapımı planlanan kömüre dayalı termik santral fokların Marmara Denizindeki son sığınağın yok ederek, türün yok olmasına yol açabilecek ciddi bir risk oluşturmaktadır.”