ÇED Yönetmeliğinin bazı maddelerinin yürütmesi Danıştay tarafından durdurulunca, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tüm birimlerine ‘ÇED süreçleri durdurulmalı’ dedi. Yeni yönetmelik yolda
Doğu Eroğlu (22 Ocak 2016, Birgün Gazetesi)
Danıştay 14. Dairesi, Ekoloji Kolektifi ve Çevre Mühendisleri Odasının açtığı davalarda Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Yönetmeliğinin bazı maddelerinin yürütmesini durdurunca, yönetmeliğin uygulanamaz hale geldiğini Çevre ve Şehircilik Bakanlığı da kabul etti. Bakanlık Hukuk Müşavirliği, ÇED Yönetmeliğini uygulayan ve projelerin uygunluğunu denetleyen ÇED İzin ve Denetim Genel Müdürlüğüne yazısında, “ÇED sürecinin devam ettirilmesinin hem yasal olarak hem de fiilen mümkün olmayacağı değerlendirilmektedir” dedi. Bakanlık, yeni bir yönetmelik düzenleyecek ama bunu yargı kararlarına bir kez daha aldırış etmeden, yürütmesi durdurulan maddeleri yeniden yönetmeliğe sokarak mı yoksa yıllardır yönetmeliğe yapılan itirazları dikkate alarak mı yapacağı belirsiz. Bir başka seçenekse ÇED yönetmeliğini baştan yapmak yerine ilgili maddelerde düzenlemeye gitmek.
Danıştay dört maddeyi durdurmuştu
Danıştay 14. Dairesinin, ÇED Yönetmeliğinin bazı maddelerinin iptali için açılan davalarda 13 Ekim 2015’te verdiği karar, geçtiğimiz hafta Bakanlığa ve davacılara tebliğ edildi. Karara göre, ÇED Yönetmeliğinin dört kritik noktasını düzenleyen maddelerin yürütmesi durduruldu. Projelerin ÇED raporlarına uygunluğu denetimlerinin ÇED raporu düzenleyen şirketlerce yapılması, kapasite artışının toplam kapasite yerine yalnızca ek kapasite üzerinden değerlendirilmesine izin veren maddeler ile ÇED raporlarına uygun olmayan düzenlemelerin geri alınması için 90 günlük sınırı kaldıran ve son olarak ÇED süreçlerinin projenin yapılacağı bölge halkına duyurulmasında belirsizlikler yaratan maddelerin yürütmesi durdurulmuştu.
Daha önce baypas edildi
İlgili maddelerin Danıştay 14. Dairesi tarafından yürütmesinin durdurulması ilk kez yaşanmıyor. ÇED Yönetmeliğinin bir önceki halinde yer alan aynı maddelerin iptali için açılan davada Danıştay 14. Dairesi 19 Haziran 2014’te de yürütmeyi durdurma kararı vermişti. Kararın ardından Bakanlık yeni bir ÇED Yönetmeliği hazırlayarak aynı maddeleri yeni yönetmeliğe de almış, yeni yönetmeliğinin 25 Kasım 2014’te yürürlüğe girmesiyle yargı kararının etrafından dolaşılmıştı.
Yeni yönetmelik ama nasıl?
Güncel yürütmeyi durdurma kararıyla ÇED Yönetmeliğinin uygulanamaz hale geldiğini kendisi de kabul eden Bakanlığın yeniden bir tercih yapması gerekiyor. En muhtemel eylem planı, Bakanlığın yeni bir ÇED Yönetmeliği çıkartarak bir kez daha yargı kararlarını baypas etmek. Benzer şekilde, iptal edilen maddelerin yerini tutacak yeni maddelerin halihazırdaki yönetmeliğe eklenmesi de bir seçenek. Bakanlık bu iki yoldan birini seçerse örgütler yeniden iptal ve yürütmeyi durdurma talebiyle yargıya başvuracak ve büyük ihtimalle bu döngü tekrarlanacak. Diğer bir seçenekse Bakanlığın, denetim ve kamu yararı kavramlarının ruhuna uygun bir ÇED Yönetmeliği hazırlanması için meslek odaları ve yaşam hakkı savunucusu örgütlerle işbirliği yapılması çağrısına olumlu yanıt vermesi.
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Hukuk Müşavirliğinin Çevresel Etki Değerlendirmesi İzin ve Denetim Genel Müdürlüğüne ilettiği yazı için tıklayınız.