Türkiye’deki nükleer enerji otoritesi konumundaki TAEK, teknik kapasitesi yetmediği için Akkuyu Nükleer Güç Santralıyla ilgili olarak Akkuyu NGS A.Ş.’nin sunduğu belgeleri inceletmek için ihale açtı
Doğu Eroğlu (19 Haziran 2014 BirGün Gazetesi)
Türkiye’nin nükleer enerji otoritesi olan Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK), Akkuyu Nükleer Güç Santralının (NGS) inşaat lisansına ilişkin değerlendirmeyi kendisi yapamayınca ihale açtı. Akkuyu NGS inşaat lisansı başvuru belgelerinin değerlendirilmesi için açılan doğrudan hizmet alımı ihalesinde karar sürecine gelinirken, inşaat lisansı değerlendirilmeye alınacak Akkuyu NGS’ye ait Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) Raporunun henüz onaylanmamış olması skandalı başka bir boyuta taşıyor. ÇED Raporu onaylanmadan inşaat lisansı için TAEK tarafından yapılan ihale çevre örgütlerini harekete geçirirken, TAEK’in yabancı yatırımcıların sorularını yanıtladığı belgede Kamu İhale Kanununun şartlarının ağırlığından yakınıp, bu ihalenin kurum yönetmeliklerine göre gerçekleştirileceğini ifade etmesi şaşkınlık yarattı.
‘Kanun hükümleri ağırdı’ itirafı
Akkuyu NGS Elektrik Üretim A.Ş.’nin yaptığı inşaat lisansı başvurusunu kendi başına değerlendiremeyen TAEK, dışarıdan doğrudan hizmet alımı ihalesini 5’inci defa açtı. Daha önce 4 defa ilan ihaleye çıkan iş, Kamu İhale Kanunu hükümleri gereğince başvurucuların gerekli koşulları sağlayamamalarından ötürü kimseye verilmemişti. Ancak TAEK 26 Mayıs’ta kendi internet sitesinde yayınladığı bir belgeyle şirketlerden gelen soruları yanıtlandırdı ve bu ihaleyle hizmet alımının kesin bir şekilde gerçekleştirileceğinin altını çizdi. 28 Mart tarihinde ilan edilen ihalenin Kamu İhale Kanunu hükümleri yerine kurumun kendi yönetmeliklerine göre yapılacağını duyuran TAEK, bu değişikliğin sebebini yayınladığı İngilizce belgede şöyle açıkladı: “İhalenin önceki turları, oldukça sert önlemler ve idari kurallar içeren Kamu İhale Kanunu hükümlerine göre yürütüldü. Bu tur, TAEK’in kendi yönetmeliklerine göre hazırlanmıştır. Herhangi bir aşamada geriye tek bir teklif veren firma kalsa bile ihale yapılacaktır.” Öte yandan doğrudan alım ihalesinde teknik skor limiti de belirlenmedi. İhaleye başvuru yapan firmalar teknik skorlarına göre sıralanacak ve en yüksek skora sahip firmalar kısa listeye alınacak.
ROSATOM’cular ihalede
İhaleye 6 Haziran tarihine dek yapılan başvurular 10 Haziran’da TAEK tarafından açıklandı. TAEK’in açtığı ihale şartnamesindeki, “Akkuyu Nükleer Güç Santralı Elektrik Üretim A.Ş. veya bu şirketin ortakları olan firmalar ile bu firmalara iş yapmakta olan kurum veya kuruluşlar tek başlarına teklif veremezler, iş ortaklıklarında yer alamazlar ve alt yüklenici olamazlar” ibaresine karşın ROSATOM’la iş yapan firmaların ihaleye başvurması ise dikkat çekti. Başvuruculardan biri, Bulgaristan’daki tek nükleer güç santralı olan Kozloduy’da ROSATOM’la birlikte çalışan Risk Engineering Ltd. ile Türkiye’de Kanyon Alışveriş Merkezinin de aralarında olduğu pek çok dev projenin tasarımcısı Arup Mühendislik ve Müşavirlik Ltd. Şti. ortaklığı. Nükleer enerji alanında çalışan Çek Cumhuriyeti kökenli UJV Rez firmasının da, Atom Enerjisi Çek-Rus Ortak Çalışma Grubu (PSJE) üzerinden ROSATOM’la ortaklığı bulunuyor. Teklif veren firmalardan AMEC, Slovakya’nın Jaslovské Bohunice beldesine kurulması planlanan ve ROSATOM’un da müdahil olabileceği konuşulan yeni Bohunice NGS’nin denetçiliğini yapacak.